දේශ ගවේෂණය යනු ලෝක ඉතිහාසය තුළ සිදු වූ සුවිශේෂී සිදුවීමකි. එමෙන්ම මානව සංහතියේ තවත් එක් ජයග්‍රහණයකි. මෙමඟින් බොහෝ රාජ්‍යයන්, ප්‍රදේශයන් මෙන්ම ගංඟා, බොතු, වනාන්තර ආදි එතෙක් ලොවට අනාවරණය නොවී තිබූ බොහෝමයක් ස්ථාන ලොවට අනාවරණය කිරීමට හැකිවිය. දේශ ගවේෂණය තුළින් විවිධ ජාතීන් අතර තිබූ සංස්කෘතීන් හුවමාරු වීමක් ද සිදු වූ අතර එය යහපත්ව මෙන්ම ඇතැම් විටෙක අයහපත්ව ද සිදු වී ඇත.
කොන්ස්තන්තිනෝපලය වැදගත් වීම
ආසියාවේ මුස්ලිම් වෙළෙන්දන් විසින් ගෙන එන ලද වෙළෙඳ භාණ්ඩ කොන්ස්තන්තිනෝපල් නගරයේ දී ඉතාලි වෙළෙන්දන් විසින් මිලට ලන්නා ලදී. පසුව එම භාණ්ඩ තවලම් මඟින් යුරෝපය පුරා බෙදා හැර ඇත. නමුත් 1453 දී කොන්ස්තන්තිනෝපල් නගරය ඔටෝමන් තුර්කි මුස්ලිම්වරැන්ට යටත් වීමත් සමඟ මධ්‍යධරණී මුහුස ඔස්සේ පෙරඅපර දෙදිග අතර පැවති ගොඩබිම් වෙළෙඳ මාර්ග වැසී ගිය අතර ඉන් වෙළෙදාමට බාධා සිදුවිය.
එකල පැවති ප්‍රධාන වෙළෙඳ මධ්‍යස්ථාන
- කොන්ස්තන්තිනෝපලය
- ඇලෙක්සැන්ඩ්‍රියාව
- ෆ්ලොරන්ස්
- වෙනීසිය
- ජිනෝවා
දේශ ගවේෂණයට බලපෑ ආසන්නම හේතුව
1453 දී ඔටෝමන් තුර්කි මුස්ලිම්වරැන් විසින් නැගෙනහිර රෝමයේ අගනුවර වූ කොන්ස්තන්තිනෝපලය යටත් කර ගැනීම යි. මෙමඟින් යුරෝපීයයන්ට වෙළෙඳාම සම්බන්ධයෙන් අවාසිදායක විය. එනම්, වෙළෙඳ භාණ්ඩවල මිල අධික ලෙස ඉහළ දැමීම, තීරු බදු වැඩි කිරීම, කලට වේලාවට භාණ්ඩ ලබා නොදීම වැනි ගැටලු රාශියකට මුහුණ දීමට යුරෝපීයයන්ට සිදුවිය.
දේශ ගවේෂණයට බලපෑ වෙනත් හේතු
- පෙරදිග පැවති මුස්ලිම් වෙළෙඳ බලය බිඳ දැමීම.
- කොන්ස්තන්තිනෝපලය අහිමි වීමෙන් යුරෝපීයන් ලද අපකීර්තිය නැතිකර ගැනීම.
- කිතු දහම පැතිරවීමත් ඉස්ලාම් දහම සහ මුස්ලිම්වරැන් ගේ ව්‍යාප්තිය වැළැක්වීම.
- ජනප්‍රවාදයට අනුව පෙරදිග තිබේ යැයි සැලකූ පෙස්ටර් ජෝන් රජු ගේ කතෝලික රාජ්‍ය සොයා ගැනීම.
- පාලකයන්ට තම රාජ්‍යවල බලය වැඩි කර ගැනීමට තිබූ අවශ්‍යතාව.
දේශ ගවේෂණ කටයුතු දියුණු වීමට බලපෑ සාධක
- මාලිමා යන්ත්‍රය සහ උතුරැ තරු මාපකය නිපදවීම.
- ආරක්ෂිත මෙන්ම විහාල නාවික යාත්‍රා සෑදීම.
- මව් රටවලින් ලද අනුග්‍රහය.
- ටොලමි ගේ සිතියම ඇතුලු පැරණි සිතියම් මඟින් පෘථිවිය ගැන නිවැරදි අවබෝධයක් ලබා ගත හැකිවීම.
- නාවික පුහුණුව ලබාදීම. (පෘතුගාලයේ නාවික හෙන්රි කුමරැ නාවික කටයුතු පිළිබඳ අධ්‍යාපන හා පර්යේෂණ මධ්‍යස්ථානයක් පවත්වා ගෙන යන ලදී.)
- පෘතුගාලය නාවික හෙන්රි කුමරැ යටතේ දේශ ගවේෂණයට යොමු වූ අතර ස්පාඤ්ඤය ෆර්ඩිනන්ඩ් කුමරැ හා ඉසබෙලා කුමරිය යටතේ දේශ ගවේෂණයට යොමුවිය. දේශ ගවේෂණයට මූලික වූ රට සේ සැලකෙන්නේ ස්පඤ්ඤය යි.
ආසියාවට නව මුහුදු මාර්ග සොයා ගැනීම
පෘතුගීසි ජාතික බර්තොලමියුඩයස් හෙවත් බර්තොලමියුදියෙස් 1488 දී අප්‍රිකාවේ දකුණු කෙළවරට ළඟා වූ අතර එහි දී කුණාටුවකට හසුවිය. පසුව නැවත මව්රට පැමිණි ඔවුහු එම ස්ථානය කුණාටු තුඩුව සේ නම් කළහ. එලෙස අප්‍රිකාවේ දකුණු තුඩුවට ළඟා වීම සුබ ලකුණක් සේ සැලකූ පෘතුගාල රජු එය සුබ පැත්මේ තුඩුව ලෙස නම් කළේය. පසුව 1497 දී පෘතුගාලයේ 1 මැනුවෙල් රජු ගේ අනුග්‍රහය ලැබූ පෘතුගීසි ජාතික වස්කෝ ද ගාමා පෘතුගාලයේ ලිස්බන් වරායෙන් නැව් නැග 1498 දී ඉන්දියාවේ කැලිකට් වරායට පැමිණියේ ය. අපි ක්‍රිස්තියානීන් සහ කුලු බඩු සොයා පැමිණියෙමු වස්කෝ ද ගාමා ගේ ප්‍රකාශය විය.දේශ ගවේෂකයන්
ක්‍රිස්ටෝපර් කොළොම්බස් (ඉතාලිය)
ෆර්ඩිනන්ඩ් මැගලන් (පෘතුගාලය)
බර්තොලමියුඩයස් (පෘතුගාලය)
- අප්‍රිකාවේ දකුණු කෙළවරට පැමිණි පළමු නාවිකයා ය.
- නව ලෝකය හෙවත් ඇමරිකාව සොයා ගැනීම.
- හිස්පැනියෝලාව සොයා ගැනීම.
- ලොව වටා සංචාරය කළ පළමු නාවිකයා ය.
- ස්පාඤ්ඤයේ චාල්ස් රජු ගේ අනුග්‍රහය යටතේ පළමු චාරිකාව ඇරඹුවේ ය.
- පිලිපීනය සොයා ගත් අගර එහි දී ඇති වූ ගැටුමකින් මිය ගොස් ඇත.
- පෙරදිගට පැමිණි පළමු යුරෝපීයයා ය.
- ඇමරිකාවට පළමු වරට ගොඩබැසි නාවිකයා ය.
- පීරැ, ඉක්වදෝරය ආදි ප්‍රදේශ ගවේෂනය කිරීම.
- ඉන්කාවරැන්ව පැරදවීම.
- හඩ්සන් ගංඟාව, හඩ්සන් බොක්ක, හඩ්සන් සමුද්‍ර සන්ධිය ආදිය සොයා ගැනීම.
- ඕස්ට්‍රේලියාව සහ නවසීලන්ත දූපත් සොයා ගැනීම.
- අප්‍රිකාව ගවේෂණය කිරීම.
- අප්‍රිකාව එළිය කළ මිනිසා ලෙස ද හැඳින් වේ.
- කැනඩාවේ වෙරළ ප්‍රදේශය ගවේෂණය කිරීම.
- පැනමාව සහ ඒ ආශ්‍රිත ප්‍රදේශ ගවේෂණය කිරීම.
- බ්‍රසීලය සොයා ගැනීම.
- ශාන්ත ලෝරන්ස් ගංඟාව සොයා ගැනීම.
- උතුරැ ඇමරිකාවේ වෙරළ ප්‍රදේශය ගවේෂණය කිරීම.
- ක්විබෙකක් ප්‍රදේශය සොයා ගැනීම.
- මෙක්සිකෝව ගවේෂණය කිරීම.
- ඇස්ටෙක්වරැන්ව පැරදවීම.
- දකුණු ධ්‍රැවය මධ්‍යයට ගිය පළමු ගවේෂකයා ය.
- මෙතෙක් ලොව පහළ වූ හොඳම ගවේෂකයා ලෙසට ද සැලකෙයි.
දේශ ගවේෂණයේ ප්‍රතිඵල
- ආසියාව, අප්‍රිකාව හා ලතින් ඇමරිකානු රටවල යුරෝපීය බලය ව්‍යාප්ත වීම.
- යටත් විජිත බිහිවීම.
- ආගමික කටයුතු ව්‍යාප්ත වීම.
- නව වෙළෙඳ නගර බිහිවීම සහ වෙළෙඳාම දියුණු වීම.
- කාර්මික විප්ලවය කරා යොමුවීම.
- රාජාණ්ඩු බිහිවීම.
- යුරෝපයට නව වෙළෙඳ භාණ්ඩ රැසක් ලැබීම.
Post a Comment Blogger Disqus